İMALAT SÜREÇLERİNDE ÇELİK MALZEME SEÇİMİ VE ISIL İŞLEM EĞİTİMİ
“lsıl işlem adından da anlaşılacağı üzere malzemeye belli bir oranda ısı uygulama işlemidir. ısıl işlemin en yaygın olarak kullanıldığı malzemeler demir ve çeliktir. Malzemeye yüzey sertleştirmek, mukavemet kazandırmak ve şekil vermek gibi amaçlarla uygulanan ısıl işlem belirli bir sıcaklıkta özel fırınlarda malzemenin atomlarının hareketlerinin kontrol altına alınması işlemidir. ısıl işlem ilk aşamasından son aşamasına kadar tamamen malzemenin yapısını kontrol etme işlemidir. Kontrol altında olan madde atomları istenilen sertlik, mukavemet, esneklik ve şekil gibi özelliklerin kazandırılmasında en önemli işlem basamaklarından bir tanesidir.
DERS İÇERİĞİ
- Tavlama: ısıl işlem teknolojisinde iki farklı şekilde kullanılır. Birincisi, mekanik olarak soğuk şekillendirilmiş parçaların tokluğun artırmayı amaçlar (proses tavlaması). İkinci durumda, iş parçasının ostenit sıcaklığından oda sıcaklığına fırın içerisinde soğutulması işlemidir (tam tavlama); hedef, talaş kaldırmak veya döverek şekillendirmek için en yumuşak yapıyı elde etmektir.
- Gerilme giderme: Özellikle talaş kaldırma ve kaynak işlemi sırasında oluşabilecek fazla gerilmeleri azaltmak için uygulanan bir işlemdir.
- Su verme (sertleştirme): Martenzitik yapı elde etmek için çeliğin ostenit sıcaklığından oda sıcaklığına çok hızlı bir şekilde soğutulması işlemidir. Soğutma su, yağ, polimer katkılı sıvı, tuz banyoları, hava gibi çeşitli ortamlarda yapılabilir. Sonuçta sert ve gevrek martensit yapısı oluşur